نبوي سیرت (۵۸ برخه)
لیکنه: مولوي عنایت الله علمي / تعلیم الاسلام ویب پاڼه
د وحیو د راتلو شپږ ډولونه
د مخه تردې چي د رسول الله ﷺ د رسالت او نبوت د ژوند په تفصيلاتو شروع وکړم دا ښه او لازمه بولم چي د وحيو اقسام او اشکال در وښوول سي ځکه وحيِ د رسالت اساس او د دعوت ريښه او اصل بلل کیږي، نو وحيِ يا نزول د وحيو پر شپږ قسمه دى، يعني: و رسول الله ﷺ ته وحيِ پر شپږ قسمه نازلي سوي دي.
اول: د خوب ليدل دي، علماءکرام وايي چي د أنبياؤ علیهم السلام خوب وحيِ دي، ځکه ابراهيم علیه السلام و خپل زوى ته و ويل:
(يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَىٰ فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ) [الصافات: ۱۰۲ ]
يعني: اې زما زويه زه پرله پسې په خوب کي وينم چي تا حلالوم.
نو دغه خوب وحيِ وې.
دوهم: دا چه جبريل علیه السلام به د رسول الله ﷺ په زړه کي هغه د مقصد شئ ور واچاوه، بېله دې څخه چي رسول الله ﷺ مَلَکه و ويني، لکه څرنګه چي رسول الله ﷺ فرمايي:
( إنّ رُوحَ الْقُدُس نَفَثَ فِى رَوعِى: أنّهُ لَن تَمُوتَ نَفسٌ حتّْی تَستَکمِلَ رِزقَهَا وأَجَلَهَا، فَاتَقُوا اللهَ، وَ أجمِلُوا فِى الطَلَبِ، وَلاَ يَحمِلَنـّکُم اِستِبطَاءُ الرِزقِ عَلى اَن تَطلُبُوهُ بِمُعصِيَةِ اللهِ، فَاِنّ مَا عِندَ اللهِ لا يَنَالُ اِلاّ بِطَاعَتِهِ)
يعني: روحُ القدس چي جبريل علیه السلام دى زما په زړه کي را واچول، چي اصلاً موږ و دغه ته الهام وايو، رسول الله ﷺ فرمايي: الهام را ته وسو چي هيڅ نفس يا هيڅ ژوندئ مخلوق تر هغو پوري نه مري چي رزق او اجل يې پوره نه سي، نو د اللهﷻ څخه وبيريږى او د رزق په طلبولو کي سمه لار اختيار کړى او د رزق طلب بايد تاسي و دې ته مجبوره نه کړي چي د اللهﷻ په معصيت او ګناه يې طلب کړی، ځکه هر هغه څه چي د اللهﷻ سره دي بېله اطاعته د الله په بل شي سره نه حاصليږي.
خو د دې حديث په بيانولو سره زموږ مقصد الهام ؤ چي دا هم د وحيو يو قسم دى.
د وحيو درېيم قسم دا دى: چي رسول الله ﷺ ته به جبريل علیه السلام د يوه سړي په شکل سره راغلى او په دغه قِسم وحيو کي به اصحابِ کرامو هم دغه سړئ ليدى او دا د دوو نفرو د تفاهم او پوهېدلو د پاره د وحيو هغه آسان ترين شکل دى، ځکه دلته د دواړو طرفو په منځ کي تجانُس او يو شئ والى موجود وي او ډير ځله جبريل علیه السلام و رسول الله ﷺ ته د دِحيَةُ الکَلبي رضی الله عنه په شکل راغلى دى.
د وحيو څلورم قسم داسي ؤ: چي د زنګ يا زنګولې د شرنګهاري په شکل سره به یو آواز ؤ، چي د وحيو په اقسامو کي دغه قسم وحیِ د رسول الله ﷺ د پاره هغه تر ټولو سخت او مشکل قسم د وحيو ؤ، حتّْی په ډير شديد يخ کي به پر رسول الله ﷺ خولې را بهېدلې او که به پرکوم حيوان سپور ؤ د هغه حیوان ځنګنونه به پر مځکه کت سوه، يو وخت و رسول الله ﷺ ته دغه قسم وحيِ نازلېدې او د رسول ﷺ مبارک ځنګون د زيد بن ثابت رضی الله عنه پر ځنګانه پروت ؤ، زيد رضی الله عنه وايي: قريبه وه چي د رسول الله ﷺ د ځنګانه د دروند والي په سبب مي ځنګون په مځکه ننوزي.
د وحيو پنځم قسم دا دى: چي رسول الله ﷺ به مَلَکَه په هغه خپل واقعي شکل کوم چي اللهﷻ پر هغه شکل خلق کړې او پیدا کړې ده وليدل او دا قسم وحيِ و رسول الله ﷺ ته د ټول رسالت په موده کي دوه واره پيښي سوي دي، لکه اللهﷻ چي په سورة النجم کي ذکر کړي دي.
د وحيو شپږم قسم هغه دى: کوم چي اللهﷻ د معراج په شپه لوړ تر آسمانو پر رسول الله ﷺ لمونځونه فرض کړل، بيله واسطې بيله مَلَکي د پردې تر شا خطاب ؤ او لکه د موسْى علیه السلام سره چي په جبل طور کي څو واره داسي وسوه، چي د اللهﷻ خبري به يې اورېدلې او هغه عزوجل به یې نه لیدی او دا د وحيو هغه کاملترين شکل او صورت دى.
ان شاءالله نور بیا....
ماخذ: د سرورِ کائنات صلی الله علیه وسلم ژوند