لیکنه: مولوي عبدالله طیب/ تعلیم الاسلام ویب پاڼه 

د ژبي ارزښت، اهمیت او ساتنه 

ژبه د انسان په بدن کې یوه مهمه عضوه ده، ژبه هغه مهمه او ارزښتناکه عضوه ده چي د انسان د بدن غړي کنترولوي او د بدن غړي د ژبي سره تړلي دي، که د انسان ژبه سمه او مستقیمه وه نو نور غړي به یې هم سم او مستقیم وي او که ژبه خرابه وه، نو نور غړي هم خرابېږي.
ژبه د الله تعالی جل جلاله هغه لوی نعمت دی، چي انسان یې په هیڅ صورت شکر نه سي اداء کولای، ژبه د انسان لپاره داسې یوه آساني ده چي د ټولو اندامونو کنترول په ژبي پوري تړلی دی، که څوک ژبه ونلري یا ګونګ وسي، نو د نورو اندامونو څخه سمه استفاده نسي اخېستلای ځکه همدغه ژبه ده چي انسان ورباندي خپله تکلم کوي، خبري په کوي او خپل چاري پر مخ وړي، که ژبه نه وي نو ذکر او تلاوت به ډېر به مشکل سره کیږي، او که ژبه ګونګه وسي نو انسان خپلي ډېري غټي ګټي له لاسه ورکوي.

ژبه داسي شی ده چي غوښه ده او هډوکی نسته پکښي، ډېره نرمه ده مګر د نرمۍ سره سره یې ډېر خلک زخمي کړي دي او ټپونه یې پر اېښي؛ نو خپله ژبه داسي استعمال کړئ څنګه چي د شریعت غوښتنه وي.

لکه څرنګه چې حدیث کي راځي: عن أبي سعيد الخدري رفعه قال : إذا أصبح ابن آدم فإن الأعضاء كلها تكفر اللسان فتقول اتق الله فينا فإنما نحن بك فإن استقمت استقمنا وإن اعوججت اعوججنا. سنن الترمذي

ژباړه: د حضرت ابي سعید خدري رضی الله عنه څخه روایت دی، چي ده دغه حدیث نبی علیه السلام ته رسولای دی، دی وایي: کله چي ابن ادم سهار کړي، نو ټوله اندامونه ژبي ته ذلیله او عاجله کیږي، نو وایي چي د الله جل جلاله څخه زموږ په باره کي و بیرېږه، په تحقیق سره موږ په تا باندي تړلي یو، کچیري ته مستقیمه وې موږ هم مستقیم یو او که ته کږه سوې نو موږ هم کږېږو.

یعني که د انسان ژبه سمه استعمال سي، د شریعت خلاف استعمال نه سي، په ښو کارونو کي استعمال سي نو نور اندامونه به یې هم سم او مستقیم وسي، خو کچیري د انسان ژبه مستقیمه نه وه او د شرعي چوکاټ څخه وتلې وه نو خامخا به یې نور اندامونه هم د کنترول څخه وځي.

ژبه داسې یو شی ده، چي اکثره وخت و انسان ته د خپلي ژبي څخه ستونزي او مشکلات پیښېږي، ځکه د ژبي څخه ډېر وخت داسي څه وځي چي هغه ویونکی نه غواړي دغه څه تر خپلي خولې وباسي، خو ژبه یې دومره ایله کړې وي چي هرشی در خولې باسي، نو که دی خپله ژبه کنترول کړي نو بیابه همدغه مشکلات نه وي، دا هم هغه د پښتو متل دی چي وایې خپله ژبه هم کلا ده هم بلا.

 د ژبي د ګناه څخه هم ځان وساتئ 

د ترمذي حدیث کي راځي: ژباړه: د سهل بن سعد رضی الله عنه څخه روایت دی، دی وایي: رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل: څوک چي ضمانت راکړې ماته د هغه څه چي دده د زامو په منځ کي دي او د هغه څه چي دده د پښو ترمنځ دي، نو زه به دته د جنت ضمانت ورکړم.

یعني څوک چي ماته د هغه څه ضمانت راکړي چي دده د زامو تر منځ ده چي هغه ژبه ده او د هغه څه ضمانت راکړي چي دده د پښو ترمنځ دي چي هغه د انسان عورت دی، نو زه به هغه ته د جنت ضمانت ورکړم، یعني چي په ژبه ګناه ونکړي، ژبه سمه استعمال کړي او خپل د عورت حفاظت وکړي د ګناه څخه یې وساتي، ګناه په ونکړي نو زه به وهغه کس ته د جنت ضمانت ورکړم.

 د ژبې زنا او د هغه څخه ځان ساتل 

د بخاري په حدیث کې راځي: عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ مَا رَأَيْتُ شَيْئًا أَشْبَهَ بِاللَّمَمِ مِمَّا قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم إِنَّ اللَّهَ كَتَبَ عَلَى ابْنِ آدَمَ حَظَّهُ مِنَ الزِّنَا أَدْرَكَ ذَلِكَ لاَ مَحَالَةَ فَزِنَا الْعَيْنِ النَّظَرُ وَزِنَا اللِّسَانِ الْمَنْطِقُ وَالنَّفْسُ تَمَنَّى وَتَشْتَهِي وَالْفَرْجُ يُصَدِّقُ ذَلِكَ وَيُكَذِّبُهُ.

ژباړه: د حضرت عبدالله بن عباس رضی الله عنه څخه روایت دی، دی وایي: ما ندی لېدلی هیڅ شی چي ډېر مشابه وسي د لمم (کوچني ګناهونو سره) د هغه څه څخه چي ابوهریرة رضی الله عنه ویلي دي د نبي علیه السلام څخه (روایت یې کړی) چي رسول الله صلی الله علیه وسلم وایي: بیشکه الله جل جلاله مقدره کړي (نوشته کړي) ده پر ابن آدم باندي دده برخه د زنا څخه چي دا به خامخا درک کوي، نو زنا د سترګو هغه کتل دي او زنا د ژبې خبري کول دي، نفس بیا خواهش او اشتهاء کوي (یعني د نفس زنا بیا خواهش او اشتهاء د زنا کول دي) او فرج بیا ددغه زنا تصدیق هم کوي او تکذیب یې هم کوي.

پدې حدیث کي دا هم بیان سوه چي د ژبې زنا هغه خبري کول دي، یعني داسي خبري کول چي غیر مشروع دي او سبب د زنا کیږي، داسي خبري کول چي هغه جائز نه دي او سبب د ګناه کولو کیږي، دا هم د ژبي زنا ده.

 د ژبې ګناهونه: 

درواغ ویل؛

غیبت کول؛

بهتان ویل؛

چغلګري کول؛

مسخرې کول؛

فسق کول؛

مسلمان ته آزار رسول؛

فحشا او د بي حیایۍ خبري کول؛

وعده خلافي کول؛

ښکنځل کول؛

د یو چا ابرو او عزت اخېستل؛

خلګ خندول؛ 

 او.... 
د حضرت علي رضی الله عنه یوه مقوله ده چي وایي: جراحات السنان لها التیام و لایلتام ما جرح اللسان.

ژباړه: د تورې زخمونو لپاره جوړېدل سته خو هغه زخمونه نه جوړېږي چي ژبې زخمي کړي وي. 

نو پایله داچي خپله ژبه کنترول کړئ، سمه یې استعمال کړئ، ذکر او تلاوت په وکړئ، ګناه او غلط اعمال مه په کوئ او د اسلام او شریعت د ښوودني سره یې سم استعمال کړئ.

www.taleemulislam.net