تازه ترين
مراتب علماء روحاني در نزد حکماء
  تعلیم الاسلام
  November 12, 2019
   0

سه تا فلسفه یا حکمت در جهان علم ودانش رائج بوده وهست واز خود پیروانی دارند:


یک: حکمت مشاء که بر مبنای فلسفه ارسطوئی استوار است، ومشائیان (فارابی، بوعلی سینا وغزالی و...) در حوزه علم النفس به تعقيب یونانیان به شرح قوای نفس می پردازند.


دوم: حکمت اشراق که بر مبنای فلسفه ای شیخ اشراق استوار است ورکن اساسی آن، ذوق وعرفان وسلوک میباشد ودر حوزه ای علم النفس در صدد ارایه طریق برای نجات نفس از زندان تن و چاه طبیعت است وظلمات جهان مادی است. تفاوت میان حکمت مشائین وحکمت شیخ اشراق شهاب الدین سهروردی در حوزه ای همین علم النفس است.


سوم: حکمت متعالیه، که بر مبنای فلسفه ای صدرالمتاهلین صدرالدین شیرای استوار است، حکمت صدرائی کوشیده که میان آموزه های قرآن وروایات، فلسفه یونان وآموزه های عرفان وسلوکی جمع زیبائی کند، حکمت متعالیه با این جمع وآشتی گری میان سه آموزه از دو حکمت دیگر جدا است.


شیخ اشراق جناب سهروردی رحمه الله بر اساس آموزه های فلسفی صوفیانه وعرفانی، عالمان را به چهار دسته ای عمده طبقه بندی می کند:


 ۱- فیلسوف وحکیم الهی: کسی که هم با فلسفه ای بحثی، مانند فلسفه ای ارسطوئی آشنائی دارد وهم با فلسفه عرفانی یا معرفت خفی تألهی آشنائی دارد، فیثاغورث، افلاطون وسهروردی خود را در این گروه می شمارند.


 ۲- حکیمی که با فلسفه ای بحثی خود را در گیر نمی کند وفقط به معرفت خفی قانع است، مانند: منصور حلاج، بایزید بسطامی وعبدالله تستری.


 ۳- فیلسوفی که با فلسفه ای بحثی آشنائی دارد ونسبت به معرفت خفی بیگانه است، مانند: ابونصر فارابی وابوعلی سینای بلخی.


 ۴- کسی که هنوز طالب علم است وبه مقامی از علم نرسیده.


برتر از همه ای این درجات ومراتب، مرتبه ای قطب یا امام قرار دارد که رأس سلسله ای مراتب روحانی است ودیگران چون نمایندگان (وخلفای) او هستند. (سید حسین نصر، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج۳ ص۳۶)


به نظر می رسد که طبقه ای ما از منظر طبقه بندی شیخ اشراق سهروردي، یا در هیج طبقه ای نمی گنجد ویا هم حد اقل در طبقه ای طالبان علم قرار داریم که هنوز طفل هستیم وبه مقام مردانگی علم نرسیده ایم.


می نماید که این طبقه بندی های اشراقی مورد تأمل است واز دیگر سو چگونگی علمی وآموزش ما نیز قابل دقت وتأمل می باشد.


حبیبی صالحی