KUR’AN’DA İNSAN KELİMESİ NASIL KULLANILIR?

– ALAK 6-8: Gerçek şu ki, insan kendini kendine yeterli görerek azar. Kuşkusuz dönüş Rabbinedir.
–MAİDE 49: Muhakkak ki insanlardan çoğu fasıktır.
–İSRA 89: insanların çoğu inkârcılıktan vazgeçmedi.
–YUNUS 92: İşte insanlardan birçoğu, hakikaten ayetlerimizden gafildirler.
–FURKAN 50: insanların çoğu ille nankörlük edip diretmiştir.
–BAKARA 243: Fakat insanların çokları şükretmezler.
–SEBE 36: Fakat insanların çokları bilmiyorlar.
Bu örnek ayetlerde de görüldüğü gibi Kur’an’da insan kelimesi olumsuz bağlamlarda kullanılır. Burada dikkat çekici bir nokta da şu, insan kelimesiyle anlatılan; insanın azması, inkârcılığı, gafilliği, nankörlüğü, şükretmeyişi vb. hareketler insanın fıtratına aykırıdır. Yani insan bunları iradesiyle yapıyordur… Buna kanıt olarak aşağıdaki ayetler çok dikkat çekicidir.

–NİSA 28: Allah size hafiflik getirmek istiyor. Çünkü insan çok zayıf yaratılmıştır.
–ENBIYA 37: İnsan aceleci yaratılmıştır
–Mearic 19: İşin gereği şu ki insan; aceleci, hırslı, sabırsız, tahammülsüz yaratılmıştır.
Ayrıca Kur’an insanın bazı özelliklerini tanımlarken yaratmışızdır yerine yaratılmıştır şeklinde edilgen ifadeler kullanır. Burada “yaratılmıştır” şeklinde kullanılmasının nedeni insanın kendi fıtratını değiştirmesidir. Yani aslında öyle yaratmadık ama öyle yapabilecek şekilde yarattık şeklinde anlaşılabilir. Yani beşerin fıtratında acelecilik, zayıflık ve sabırsızlık yokken beşerin gelişmiş hali olan insanda bu özellikler vardır.
İşte Kur’an boyunca insan kelimesi fıtrata uymayan davranışlar sergileyen yaratık olarak geçmektedir. Yani olumsuz bağlamlarda kullanılmaktadır.

Tin 4-5: …Biz insanı en güzel biçimde yarattık. Sonra onu aşağıların aşağısına indirdik…
*Bu “aşağıların en aşağısına indirmek”, insanın kendi aslî, olumlu kimliğini saptırmasının -başka bir deyişle yozlaştırmasının- bir sonucudur: yani, insanın kendi yaptıklarının ve yapmayı ihmal ettiklerinin sonucu (MUHAMMED ESED tefsiri)
Tin suresinde de insan kelimesi olumsuz bağlamda kullanılmış.
Kur’an insanın nankör hareketlerini anlatıyor. İşte Kur’an peygamberler için insan kelimesini kullansa bu özelliklerin peygamberler için de geçerli olduğu iddia edilebilecekti. Hâlbuki Kur’an kullandığı muhteşem dille buna izin vermemektedir. Peygamberler beşerdir. Beşer kelimesinden türeyen Beşir/müjdecilerdir. Kur’an “Peygamberiniz bir insandır” deyip de bu nankör hareketleri ona bağdaştırmamış ve “peygamberiniz bir beşerdir” demiştir. Buraya kadar anlattıklarımdan yola çıkarak diyebiliriz ki: “Beşer kelimesi insanın fizyolojik özelliklerini ve fıtratını temsil eder, insan kelimesi ise beşerin iyi veya kötü gelişmiş halini temsil eder”. Peygamberimiz beşerdi ve iyi gelişmiş bir insandı. Yani Kur’an’da kınanan birçok insan gibi değildi. Anadan doğmuş gibi tertemiz yani ümmi yani fıtratını/beşeriyetini korumuş bir insandı. Bu yüzden bize güzel bir örnektir.

–AHZAB 51: Andolsun ki, Resûlullah’ta sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok zikredenler için güzel bir örnek vardır.
Kur’an’ın bu konudaki muhteşem kelime kombinasyonu bitmiyor…       Hatırlayalım peygamberimiz tebliğ görevini yerine getirirken inkârcılar ona nasıl karşı çıkmıştı? “Sen de bizim gibi bir beşersin” demişlerdi. Bizim gibi insansın değil bizim gibi beşersin. Peki, burada insan yerine neden beşer kullanılmış olabilir?

*AL-İ İMRAN 79: Hiçbir beşere yakışmaz ki, Allah ona kitap, hikmet ve peygamberlik versin de, sonra o, insanlara ‘Allah’ın yanı sıra bana da kul olun’ desin! Bilâkis, o, ‘Halka öğrettiğiniz ve okuyup okuttuğunuz kitaba uyun da yalnız Allah’a içtenlikle kulluk eden kimseler olun’ der
Çünkü ayette de görüldüğü üzere Kur’an’da beşer kelimesi şirk koşmayan bağlamı içerisinde bu ayette kullanılmıştır.  Yani beşeriyetini korumuş olarak kullanılmıştır. Fıtrata uygun bağlamında kullanılmıştır. Bildiğimiz gibi kalu bela olayında olduğu gibi insanın fıtratında Allah’a inanmak vardır.

MÜDDESSİR 31: …beşere bir ibrettir…
Peygamber beşerdir çünkü ibret alır.
Sonuç olarak Kur’an’da beşer kelimesi fıtrata uygun davranışlar ve fizyolojik özellikler için, insan kelimesi ise olumsuz bağlamlarda iyi veya kötü gelişmiş beşer profili için kullanılmaktadır. Bu kelimelerin kökeni bile bu görüşümü destekler nitelikte:
نسى:Unutmak (İnsan fıtratını unuttuğu için Kur’an’da olumsuz bağlamlarda insan kelimesi kullanılmış olabilir.)
Ayrıca insan yani ins, üns ile aynı köktendir. Üns alışkanlık demektir. Kur’an olumsuz bağlamlarda insan kelimesini kullanarak aslında insanın fıtratına uymayan kötü alışkanlıkları zikretmiş olabilir.
İşte ben, peygamberlerin “ben de sizin gibi insanım” yerine “ben de sizin gibi bir beşerim” sözünü bu şekilde yorumladım. Bence Kur’an’ın kullandığı mükemmel dille muhteşem gizemli bir tablo ortaya çıktı. Zaten beşer kökünden gelen نسى(beşera): gizem demekmiş… Umarım çıkarımlarım doğrudur… En iyisini Allah bilir…
Kaynak: diniyazilar