د خپل ځان سره محاسبه وکړئ
 مخکي تر دې چي محاسبه در سره وسي

او  خپل اعمال په خپله وتلئ
 مخکي تر دې چي وتلل سي .

راټولونه : قاري ذبيح الله ذهين د کابل څخه

ايا د خوب څخه د پاڅېدو پر مهال دي د الله جل جلاله  ذکر او حمد ويلئ دئ؟
آيا نن دي سهار لمونځ په جماعت سره اداء کړئ دئ ؟
آيا نن ورځ دي په داسي حال کي پيل کړې چي د الله جل جلاله  څخه دي د حلال رزق غوښتنه کړې وي او په دي اړه دي زيار ايستلی وي ؟
آيا د دی شکر دي پر ځای کړی دئ چي الله جل جلاله  د اسلام په ستر نعمت وياړلی يې ؟
آيا نن دي د سهار مسنونه اذکار لوستلي دي؟
آيا د سترګو، غوږو، پوزي، لاسو، پښو،  زړه او نورو ټولو نعمتونو له امله دي د الله جل جلاله  شکر اداء کړئ دئ ؟
آيا د دعاء، قبليدو او د الله جل جلاله  د رابلني له وختونو څخه دي ګټه اخيستې ده ؟
آيا نن ورځ دي د الله جل جلاله  د کتاب قرآن عظيم الشان څه برخه لوستې او زده کړی ده ؟ او يا دي  عمل  په کړئ دئ ؟
آيا نن دي له فرايضو څخه څه زده کړي دي او د زده کړی لپاره دي په کوم مجلس کي ګډون کړئ دئ  او د لاسته راوړني کوښښ دي کړئ دئ ؟
آيا نن دي پر رسول الله صلى الله عليه وسلم  باندی درود ويلئ دئ ؟
آيا نن دي خپل غوږونه ، سترګی ، لاسونه ، پښې ، خوله او نور غړي د حرامو څخه ژغورلي دي ؟
آيا د مريض ورور پوښتني ته ورغلئ يې ؟
آيا د کوم سړي د جنازې مشيت دي کړئ دئ لکه غسل ورکول ، د جنازى لمونځ او تدفين کی برخه اخيستل ؟
آيا نن دي په کوم ښه کار امر کړئ او يا دي له بديو څخه څوک منع کړی دئ ؟
آيا د الله جل جلاله په اړه دي چاته نصيحت کړئ دئ ؟
آيا د کوم مسلمان مرسته دي کړې ده ؟
آيا نن ورځ دي درې ځله د الله جل جلاله جنت ته د داخليدو دعاء کړی ده ؟
بېشکه هغه څوک چي د الله جل جلاله  څخه جنت ته د داخليدو سوال کوي ، جنت وايي : اې الله جل جلاله  دی جنت ته داخل کړه .
آيا نن ورځ دي د الله جل جلاله څخه درې ځلي د دوږخ د اور څخه د خلاصون دعاء کړی ده ؟  بېشکه هغه کسان ، چي د الله جل جلاله  څخه د دوږخ د خلاصون دعاء کوي ، دوږخ وايی : اې الله جل جلاله  دی له دوږخ څخه وژغوره .
آيا خپل ټول لمونځونه دي په خپل ټاکلی وخت کي په جماعت سره اداء کړي دي ؟
آيا نن دي سنت او نفلي عبادات تر سره کړي دي ؟
آيا د لمانځه او اذان څخه وروسته مسنونه اذکارو باندی ټينګ پاته  سوي ياست ؟
آيا نن ورځ دي خپل لمونځ په داسي خشوع او خضوع ډول اداء کړی دئ ، چي په لوستل سوی قرآئت باندی دي فکر کړئ وي ؟
آيا د خپل کار ، خوراک ، چيښاک او پوښاک  په اړه د الله جل جلاله  څخه وېرېدلئ يې ؟
آيا نن دي چوپتيا فکر ، خبري دي ذکر او ليدل دي عبرت وه ؟
آيا مينه او کينه دي يواځي د الله جل جلاله  لپاره وه ؟
آيا د ميني ، محبت او زړه لاسته راوړلو لپاره دي يو چاته ښه خبره او يا هم کومه تحفه ورکړئ ده ؟
آيا له ناوړه ملګرو څخه د ليري والي او دښو ملګرو سره د نژدې والي په اړه دي فکر کړئ دئ؟
آيا د الله جل جلاله  لپاره دي د کوم نوي ملګري د پيژندلو په اړه له حرص نه کار اخيستئ دئ ؟
آيا له ډېري خندا څخه دي ځان ژغورلئ دئ ؟
آيا نن ورځ دئ د الله جل جلاله له وېري ژړلي دي ؟
آيا نن ورځ دئ  د خپلو ګناهونو بخښنه د الله جل جلاله  څخه غوښتې ده ؟
آيا نن ورځ دي د الله جل جلاله  څخه غوښتي چي زړه دي په دين باندی ثابت وساتي ؟
آيا د مؤمنانو سړو او مؤمنانو ښځو لپاره دي د الله جل جلاله  څخه بخښنه غوښتې ده ؟
آيا نن دي د کوم مسلمان ورور په خوله د خوشحالۍ موسکا غوړولې ده ؟
آيا نن ورځ دي دبېوسو او اړو خلګو ته صدقه ورکړې ده ؟
آيا پر خپلي ژمني ټينګ او په وعده کی رښتينی پاته سوی يې ؟
آيا په خپلو ټولو ښکاره او پټو عملونو کي دي د اخلاص څخه کار اخيستئ دئ ؟
آيا په فقر او غناء کي دي له صبر او تواضع څخه کار اخيستئ دئ ؟
آيا له هغه چا سره چي اړيکه يې درسره پرې کړې تا ورسره بيرته نښلولې ده ؟
آيا په قهر او رضاء کي دي د عدالت څخه کار اخيستئ دئ ؟
آيا چا چي در باندی ظلم کړئ دئ ، تا ورته بخښنه او چا چي در څخه سپمولی دئ ، تا ورکړه کړی ده ؟
آيا ځان دي د قهر او غوسې څخه ژغورلئ دئ ؟
آيا خپل ځان او زړه دي له ناوړه مرضونو لکه خيانت ، درغلي ، بغض ، کينه ، حسد ، غلا ، شراب ، لواطت ، زنا او نورو ناوړو عملونو څخه ژغورلئ  دئ ؟
آيا ژبه دی له درواغو، غيبت ، چغلى ، شخړي او د عبثو شيانو د ويلو څخه ژغورلې ده ؟
آيا خپل نفس دي د حلم ، صبر ، تواضع ، تقوی ، پرهيزګاری ، رحمت ، توکل او اخلاص څخه برخمن کړئ دئ ؟
آيا کوم مصيبت ، چي درته پيښ سوی دئ  چي تا ويلی وی (اِنا لِلهِ وَ اِنا اِلَيهِ راجِعون)؟
آيا نن ورځ دي دا دعاء (الهم انی اعوذبک ان اشرک بک و انا اعلم و استغفرک لما لا اعلم) لوستې ده ؟ څوک چي دا دعا ولولي الله جل جلاله  به يې د پټ او ښکاره شرک څخه وژغوري .
آيا نن دي په خپلو ټولو عملونو کي اخلاص کړئ  دئ ؟
آيا د رسول الله صلى الله عليه وسلم  په قولي او عملي سنت باندي ټينګ پاته شوی يې ؟
آيا د مرګ ، قبر ، اخرت ، او د هغو په سختيو باندي دي فکر کړی دئ ؟
آيا خپل قسم خوړلي دښمنان (يهود او نصاری) دي پيژندلي او د هغو د دسيسو او پلانونو لپاره دی فکر کړئ دئ ؟
آيا خپله ورځ دي په توبه ، نصوح ، بخښني او خشوع سره پای ته رسولې ده ؟
أيا پرون ماښام دي د ځان سره دا قضاوت وکړئ ، چي دا ورځ پر ما باندی د رواه او که د نا رواه کارونو په کولو سره تيره سوه؟
أيا کله دی هم دا قضاوت د ځان سره کړئ  دئ ، چي زه د څه شي لپاره پيدا سوی يم ؟ څه شي به کوم ؟ أخر به چيري ځم ؟ د کومو شيانو او عملونو پوښتنه به را څخه کيږي ؟  او څرنګه به يې ځوابوم ؟
أيا کله دي هم د ځان څخه دا پوښتلي دي ، چي دومره سخت حالت او سخت امتحان په مخ کی لرم لکه : مرګ ، قبر او اخرت ، نو آيا د دې ستر امتحان لپاره امادګي ته ضرورت سته که يا ؟ آيا بې امادګی به په دی ستر امتحان کی کاميابه سم کا يا ؟ 
أيا کوم مال ، دولت او شتمني ، چي الله جل جلاله  درکړې ده ، د هغه شکر دي اداء کړئ دئ ؟ آيا زکات دي ورکړي دئ ؟
آيا کوم نعمتونه ، چي الله جل جلاله  په دنيا کي درکړي دي د هغو شکر دي اداء کړئ دئ ؟
أيا کله دئ هم د خپلو تيرو ګناهونو لپاره د الله جل جلاله څخه د مغفرت غوښتنه کړې ده ؟
آيا کومو سوالونو ته ، چي مو (يا) جواب ورکړئ دئ ، هغو ته به په راتلونکي وخت کي په هو سره جواب وواياست يعني د عمل جامي به ور واغوندئ  كه يا ؟