تازه سرليکونه
ځانګړي نښي
 
  December 17, 2011
  0

ځانګړي نښي

د مُضَارِع پر صيغه ځني توري داخليږي ، چي هغه د مُضَارِع صيغه د حال پاره يا د اسْتِقْبَال د پاره ځانګړې کوي .  په عربي کي سين او سَوْفَ د اسْتِقْبَال توري دي دغه توري که پر مُضَارِع داخل سي بيا د مُضَارِع د حال په معنا نه استعماليږي بلکي يوازي د اسْتِقْبَال د پاره استعماليږي . مثلاً :  يَذهَبُ  ، دى ځي .
د مُضَارِع صيغه ده ، اوس تګ کوونکي ته هم او په راتلونکې زمانه کي تګ کونکي ته هم د يَذهَبُ صيغه راتللاى سي . خو که د اسْتِقْبَال حرف پر داخل سي لکه سَيَذهَبُ   يا سَوفَ يَذهَبُ ، بيا د اوس تګ کونکي د پاره  دا صيغه نه سي استعمال کېدلاى ، ځکه په دې تورو د مُضَارِع صيغه د اسْتِقْبَال د پاره ځانګړې کيږي . په پښتو کي - به - د اسْتِقْبَال تورى دى ، دغه  تورى که د مُضَارِع پر صيغه داخل سي بيا هغه يوازي د اسْتِقْبَال د پاره استعمال کيږي  .
مثلاً : دريږم ، د پښتو په اصطلاح د حال صيغه ده ، خو د عربي اصطلاح مطابق د مُضَارِع صيغه ده ، ځکه هم د حال او هم د اسْتِقْبَال د پاره استعماليږي ، پر دغه  صيغه  که د اسْتِقْبَال تورى - به -  داخل سي لکه : زه به دريږم ،  نو بيا - دريږم - يوازي د اسْتِقْبَال د پاره استعمال کيږي ، ځکه په پښتو کي - به - د عربي د - سين او سوف - په شان  د اسْتِقْبَال حرف دى .

لهذا پر فعل مُضَارِع که د اسْتِقْبَال حرف داخل سي په هغه مطلقا ايجاب او قبول نه صحيح کيږي او که د اسْتِقْبَال توري باندي داخل نه سي نو بيا هغه وخت ايجاب او قبول په صحيح کيږي  چي د حال په نيت استعمال سي .
دغه ډول که د مُضَارِع سره بل داسي لفظ يو ځاى سي چي هغه د مُضَارِع د حال پر معنا دلالت کوي هلته هم د مُضَارِع په صيغه ايجاب او قبول صحيح کيږي .

مثلا : اَبِيعُ مِنکَ هذَا الآنَ بِاَلفِ دِرهَمٍ .
ژباړه : زه دا شى اوس پر تا په زر درهمه خرڅوم .
پدې جملو کي - اَبِيعُ - او – خرڅوم - که څه هم دواړي د مُضَارِع صيغې دي ، هم د حال او هم د اسْتِقْبَال د پاره استعمال کېدلاى سي خو دلته د - اَلاَنَ -  او د - اوس - لفظونه د – اَبِيْعُ -  او د - خرڅوم - د حال پر معنا دلالت کوي ، ځکه نو په دا ډول حالت کي ايجاب او قبول په صحيح کيږي . لنډه دا چي د ټولو معاملاتو ايجاب او قبول په داسي صيغو او لفظونو صحيح کيږي چي د هغو الفاظو او صيغو څخه په غوڅ ډول همدا اوس ګړى د تړون کولو معنا فهمول کيږي .
کومي صيغې چي د هغو څخه په غوڅ ډول همدا اوس ګړى د تړون کولو معنا نه فهمول کيږي بلکي د تړون وعده هم ځني فهمول کيږي ، په هغو بيا ايجاب او قبول نه صحيح کيږي .

امر
بېله نکاح څخه د نورو معاملاتو ايجاب او قبول د امر په صيغو هم نه صحيح کيږي . مثلاً : رانيونکى ووايي : دا شى په لس زره افغانيو را باندي خر څ کړه . يا خرڅونکى ووايي: دا شى په لس زره افغانيو راڅخه رانيسه . د رانيونکي او خرڅونکي دغه ډول وينا ايجاب نه بلل کيږي ، که هغه بل نفر د دې امر قبول وکړي ، ورته ووايي : په لس زره ستا سو ، سودا نه لازميږي ، بلکي د وروستي کس وينا چي وايي : په لس زره ستا سو ، ايجاب شمېرل کيږي ، که امر کونکى يې په غبرګون کي قبول وکړي هلته بيا سودا لازميږي . ځکه د امر صيغې يو خو د اسْتِقْبَال د پاره دي ، بل دا چي بل نفر په سودا امر کول توكَيْل دى ،  په بيع کي يو نفر شرعًا هم خرڅونکى او هم رانيونکى نسي کېدلاى .

مثلاً : که زيد بکر ته د يو شي د رانيولو وکالت ورکړي ، بکر په يوازي سره خپل شى پر خپل مُوَكَّل چي دلته زيد دى ، نه سي خرڅولاى .

د نکاح تړون
د نکاح تړون د امر په صيغه هم کېدلاى سي ، که زيد بکر ته د شاهدانو په حضور کي ووايي : ستا  پلانکۍ لور ما ته په نکاح راکړه . بکر ورته ووايي : ما په نکاح درکړې ده ، دلته که څه هم يو اړخ ته د امر صيغه استعمال سوې ده ، بيا يې هم تر منځ نکاح تړل کيږي . ځکه چي په پورتني مثال کي بکر د زيد په امر د هغه وكَيْل وګرځېدى ، نو د بکر وينا د ايجاب او قبول پر ځاى دريږي ، په نکاح کي يو نفر هم د ښځي او هم د نارينه لخوا وکالت کولاى سي . ځکه په نکاح کي د وكَيْل حيثيت د ترجمان په شان دى ، د نکاح د تړون حقوق لکه د ولور او د ښځي د سپارلو مسؤليت و وكَيْل ته نه راجع کيږي .

ماخذ: فقه المبتدي، دريم ټوک، معاملات

تبصره
يو نوم خامخا وليکئ.دغه نوم تر ٤٠ تورو زيات دى.
برېښناليک خامخا وليکئ.دغه برېښناليک تر ٤٠ تورو زيات دى.دغه برېښناليک باوري نه دى!.
متن خامخا وليکئ.متن تر وروستي بريده رسېدلى دئ.

  که نه لوستل کېږي دلته کليک وکړئ.  

سرته