لیکوال: نثار احمد صمد، کاناډا
حاتم اصم (رحمه الله) فرمايلي دي :
څوک چي د څلورو شيانو پرته د نورو څلورو شيانو ادعا کوي ، ادعا یا دعوه یې باطله ده .
لومړی : څوک چي د الله پاک د عبادت دعوه کوي ، خو د حرامو شيانو څخه پرهیز نه کوي دعوه يې باطله ده .
دوهم : څوک چي د رسول الله (صل الله علیه وسلم) د محبت دعوه کوي ، خو مسکينان حقير او خوار ګڼي دعوه يې باطله ده .
دریم : څوک چي د جنت دعوه کوي ، مګر خيرات یا صدقه نه ورکوي دعوه يې باطله ده .
څلورم : څوک چي د دوږخ د بيري دعوه کوي ، خو د ګناهونو څخه ځان نه ساتي دعوه يې باطله ده .
هو ، څومره لوی درس ، لوی پند او لوی نصیحت ! په رښتیا هم که موږ او تاسی د الهی عبادت دعوه او د اسلام ټیکه داري کوو خو حرام اعمال هم کوو یا حرام خواړه هم خورو نو ادعا مو کورټ درواغ ده .
که د نبي کریم (صل الله علیه وسلم) د انس او میني ادعا کوو خو بیوزلي په باک نه راوړو نو کورټ درواغ وایو . که د اسلام ټینګه ادعا کوو خو هیڅ صدقه یا خیرات نه ورکوو ( یا هغه په ریا او میلمستیا سره کوو ) نو درواغ وایو .
او که له دوږخه د بیري څرګندونه کوو خو مسلسل ګناهونه هم کوو ، ظلم کوو ، خیانت کوو ، قتل کوو ، د بل حق خورو ، غرور کوو ، قوم پالنه او بد پالنه کوو نو درواغ وایو.
آیا ښه به نه وي چي تیرهیر کړو ؟ ځکه ، هغو بېله تاوانه څه ګټه رارسولې ده ؟ که لږ په ګرېوان کي وګورو ، بس یوه پاکه اراده او قلبي فیصله غواړي نه بل څه .
نو الله (جل جلاله) دي د هر مسلمان منجمله افغان دغسي تظاهري او نمایشی ادعاګانی په اصلي او حقیقی ادعاګانو سره بدلي کړي .
منبع : د لیکوال اثر ( اخلاقی کنایې ـ لومړی ټوک ؛ ۲۰۱۲ ) ؛ ۲۴۹ ـ ۲۵۰ مخونه .