رالېږونکی: ښاغلی ډاکټر نثار احمد صمد، کاناډا
د انسانیت تعریف : یو چا د احنف بن قیس رحمة الله علیه څخه وپوښتل چي انسانیت یعني څه ؟ داسی یې ورته وفرمایل :
۱ - تواضع کول ، سره له دې چی شتمني او ثروت ولرې .
۲ ـ عفو کول ، سره له دې چي د بدل او انتقام قدرت ولرې .
۳ ـ د خلکو سره دوستي او مرسته کول ، بېله کوم منت څخه .
۴ ـ د قهر او غوصې پر مهال د تلوار پر ځای د صبر او زغم څخه کار اخیستل،
البته په صبر کولو کي درې ګټي نغښتي دي :
لومړی- له امله یې خوښي او نیکمرغي منځته راځي .
دوهم ـ له امله یې ټول خلګ ستاینه کوي .
درییم ـ له امله یې د الله عزوجل په دربار کي تر ټولو ښه اجر او ثواب ګټې .
خو په تلوار او عجله کي یې دغه زیانونه پېښېږي :
لومړی ـ له امله یې پښېمانه او سرځوړی کیږي.
دوهم ـ له امله یې هر څوک ملامت او بد بولي .
دریم ـ له امله یې د الله تعالی په دربار کي تر ټولو بده سزا ورکول کیږي.
الحِلمُ اوَله مُر مذاقته لکن آخِرهُ احلی مِن العسل ( د صبر مزه لومړی ډیره ترخه وي لاکن په پای کي تر عسلو هم خوږه وي ) هو ، انسان هم چي ناروغ سي د جوړتیا لپاره یې دوا ترخه وي ، په مشکل سره یې خوري ، تندی یې تریو نیولی وي . پوښتنه دا ده چي ولي دغسی کوي ؟ دا ځکه چي انجام او عاقبت یې مد نظر نیولي وي چي هغه روغتیا ، شفا او سلامتیا ده . مؤقتأ پر ځان دغسي تکلیف او عذاب تیروي خو راتلونکی یې سم او سالم وي . نو څومره به ښه وي چي موږ هر څوک دغسي عارضي او مؤقتي تکلیف پر ځانونو تیر کړو تر څو نهائي ثمره یې خوږه وي ، ان شاالله .
منبع : د لیکوال اثر : ( اخلاقي کنایې ـ لومړی جلد ؛ ۲۰۱۲ ) ؛ ۳۲۴ ـ ۳۲۵ مخونه .