نویسینده: مولوي عبدالحق حبیبی صالحی

رمضان یکی از ماه های بلند حرمت الهی است که آن را خدای متعال وسیله‌ی تربیت هرچه بهتر بندگانش قرار داده اند، اینکه رمضان چیست؟ حقیقت آن چیست؟ چه پیام و فوایدی دارد؟ در دنباله این نوشته ان شاءالله به پاسخ همین پرسش ها پرداخته می‌شود.

۱. تعریف رمضان

الف: رمضان در لغت: 
رمضان از «رمض» گرفته شده به معنای شدت حرارت و گرمی است، یعنی که ماه رمضان گناهان آدمی را می‌سوزاند و پاک می‌کند. نیز گفته اند که رمضان از «رمیض» گرفته شده به معنای ابر و باران در پایان چله‌ی تابستان و ابتدای فصل پائیز که گرمای تابستان را دور می‌کند، و ماه رمضان را به این دلیل رمضان می‌گویند که چون باران رحمت الهی بدن آدمیان روزه دار را از گناه می‌شوید و پاک می‌کند. (محمد بن منظور افریقی، لسان العرب، ج۷ ص۱۶۰)

ب: رمضان در اصطلاح: 
عبارت است از ماه نهم ماه های عربی و اسلامی که در عرف شریعت آن را ماه نزول قرآن خوانده شده است، آنجا که می‌فرماید: «شَهْرُ رَمَضانَ‏ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآن‏» (بقره: ۱۸۵، سیدعلی اکبر قریشی، قاموس قرآن، ج۳ ص۱۲۳)
 

۲. حقیقت رمضان
حقیقت رمضان در فرهنگ اسلامی اینست که: این ماه مبارک یکی از مهمترین و محترم ترین ماه های سال است؛ ماهی که نزد مسلمانان به ماه عبادت، طهارت، خیر و فلاح، برکت و صلاح، مغفرت و بخشش، نیکی و خیرخواهی، کمک و همکاری معروف است. خدای منان آن را ماه نزول قرآن و پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم آن را ماه خدا نامیده است. 

رمضان عرصه‌ی برای تجلی حقیقت اسلام است؛ تسلیمی محض در برابر خدای متعال، و این عرصه خدا مجالی است تا بندگان به امر و رضای او، حتا از نیاز های طبیعی و حلال خود هم چشم پوشی می‌ کنند و سر تسلیم بر بندگی شکوهمند خالق بی همتای خویش فرود می‌آورند.

۳. فضلیت رمضان
رمضان در میان تمامی ماه های سلا از فضیلت و برتری ویژه ای برخوردار است، یکی از برتری هایش اینکه رمضان به خدا نسبت شده است و از آن به عنوان «شهرالله» (ماه خدا) یاد کرده اند، و هر چیزی که به خدا نسبت شود،  از حرمت و جایگاه ویژه ای برخوردار می‌باشد.

دیگر اینکه تنها ماهی که در قرآن از آن نام برده شده است، ماه رمضان است، آنجا که می‌فرماید:

 «شَهْرُ رَمَضانَ‏ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآن‏» (بقره: ۱۸۵). 

برتری دیگر اینکه: خدای متعال شب قدر، یعنی شب نزول قرآن و شب هزاران خیر وبرکت را، در ماه مبارک رمضان قرار داد است.

 دیگر اینکه: خداوند کریم در قرآن از عظمت و اعمال این ماه یاد نموده است، و پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم از آن به عنوان «شهر عظیم» (ماه بزرگ) یاد فرموده اند.

۴. ماه ضیافت الاهی
رمضان ماه ضیافت و مهمانی خدای یگانه است، البته ضیافت الاهی سفرهای متعددی دارد که در این ماه برای مهمانانش گسترانیده می‌شود، یکی از سفره های ضیافت خدا در این ماه، نزول قرآن، این کتاب مقدس الاهی است، پس مناسب است که در این ما با حضور در ضیافت الاهی بر سر سفره ای قرآن کریم بنشینیم و از مزایای این سفره با برکت استفاده بهینه نماییم، علاوه ازین هر لحظه و هر قدم و هر نفس این ضیافت، شرافت و کرامت است، طور که نفس کشیدن مهمانان این ماه، تسبیح و حتا خوابیدن شان عبادت محسوب می‌گردد که دیگر ماه های سال ظرفیت این شرافت را ندارد. مهمانان هر قدر خواسته باشند، می‌توانند با انس به قرآن و سایر عبادات، هرچه بیشتر خود را به خدای میزبان این سفره نزدیک‌تر کنند.