لیکنه: ډاکټر عبدالولي اعتماد
د سر ويښتان د ويښتانو د پياز يا فوليکول ( دويښتانو ريښو) په واسطه چي د پوستکي په لاندنۍ برخه کي شتون لري جوړيږي.
په عادي ډول له ۵ تر ۱۰ سلني پوري دا فوليکولونه د ارامتيا په حالت کي وي او د ۹۰ تر ۹۵ سلني پوري د فعالیت په حالت کي ژوند کوي. د وېښته هر پياز له ۲ تر ۳ مياشتو پوري د آرامتيا مرحله لري چي پدغه موده کي ويښتان ريژيږي او له دې مودې وروسته د دوهم ځل لپاره په کار کولو پيل کوي . چي د هغو د کار کولو موده بيا له ۳ نه تر ۵ کالو پوري وي البته لدي مودي وروسته يوه بله مرحله د بين البيني يا انتقالي مرحلي په نوم شتون لري چي شاوخوا له دوو څخه تر دريو اونيو پوري دوام کوي او ويښتان د کار کوولو له مرحلي څخه د آرامتيا لوري ته ځي.
دا دوره په نوبتي ډول صورت نيسي او هره ورځ په عادي توګه د يو شمير ويښتانو د ريژيدلو لامل ګرځي او په يو عادي انسان کي د ويښتانو د ريژيدلو دا شميره د ورځي له پنځوسو څخه تر سلو پوري وي چي د ويښتانو د مينځلو په وخت کي بيا دا شميره زياتيږي.
لاملونه:
د ويښتانو ريژيدل يو لړ لاملونه لري هغه لاملونه چي ډير عام دي په لاندي ډول بيانيږي:
۱- ارثي
۲- د ويني دا وسپني کمښت او د ميسو نشتوالی.
۳- د ځيني دواوو استعمال.
۴- ويښتان له اندازي څخه زيات کشول.
۵- سيبوريا يا له اندازي زيات د پوستکي او ويښتانو غوړوالی.
۶- سخت رواني تشويشونه.
۷- د ويښتانو ريژيدل په ځانګړي موسم کي.
۸- د ويښتانو ريژيدل دري مياشتي وروسته له پيدايښته
۹- د تبي ناروغۍ پرله پسې پيښیدل.
۱۰- د وریښتانو نه ساتنه.
د ويښتانو د ريژيدني درملنه په ځينو هغو درملو کول کوم چي په پيل کي د ويښتانو د لږ مهالي تبزي ريژيدني لامل ګرځي خو په پايله کي د هغو ويښتانو د زياتي ريژيدني څخه مخنيوي کوي کوم چي د آرامتيا په حالت کي وي او وروسته بيا دا په هغو ويښتانو بدليږي کوم چي د فعاليت او ودي په حالت کي وي.
البته د ويښتانو د ريژيدلو ځيني نور علتونه هم شتون لري چي هغه لږ پبښبدونکي دي او دلته مو بيان نه کړل.
درملنه:
۱- د پورته علتونو اصلاح کول
۲- سپیرې مونوکسیدل ۲٪ او ۵٪ زنانه او مردانه د پاره
۳ – د پوستکي و متخصص ته مراجعه کول
په یاد ولری چي د درملني په شروع سره تر یوې میاشتي پورې ستاسي وېښتان رژیږي چي د تشویش وړ خبره نده.