د (فکري پوهنه) نورې ليکنې
تازه سرليکونه
بېلابېلې ليکنې
یوناني فلسفه د الحاد سرچینه
ژباړه:غلام عمرعبدالله / تعلیم الاسلام ویب پاڼه
یوناني فلسفه څه ډول اسلامي فکر ته داخله سوه ؟!
امام سیوطي رحمه الله په دې هکله لیکي :
یحیی بن خالد برمکي چي اصلاً د فارس او په عباسي خلافت کي د پوره واک او قدرت خاوند و ، نوموړي اسلامي هیوادو ته له روم څخه د فلسفې د کتابونو د رالېږلو غوښتنه وکړل ، پخوا له دې چي د روم پاچا ته د یحیی برمکي پیغام ورسېږي ، نوموړی پاچا پر دې بېره احساس کړې وه چي هسي نه رومیان دا کتابونه وویني او د نصرانیت دين پرېږدي ، د یونان الحادي دین ته مخه کړي او د رومیانو یوالی او خبره له منځه ولاړه سي.
نو دروم پاچا د فلسفې کتابونه راټول کړل یو څاه ته یې واچول او د څاه خوله یې په ډبرو او ګچو وتړل.
کله چي د یحیی برمکي پیغام د روم پاچا ته ورسېدی د روم پاچا پدې سره خوشحاله سو .
خپل نږدې کسان يې راغونډ کړل او ورته ويې ویل: دا علوم ( یوناني فلسفه ) هیڅ شرعي دولت ته نه داخلېږي او نه يې هم د علماء ترمنځ لوېږي مګر دا چي هغوی به فاسدوي. یقیناً کوم قوم چي دا کتابونه مطالعه کوي د هغوی دین به بربادېږي او یوالی به يې له منځه ځي .
زما رایه داده : چي موږ باید دا کتابونه مسلمانانو ته ور ولېږو ترڅو دوی په دې سره سیرآب ( په لوستلو سره يې اوبه ) سي او موږ يې له شره په امن کي سو.
او ماته ددې وېره سته چي زما له مرګ وروسته به خلک دا کتابونه را وباسي او په هغه څه ( الحاد) کي به واقع سي پر کوم څه (الحاد) چي زه بېرېږم.
یوه نږدې کس یې وویل : هو !! ښکلی نظر مو دی اې پادشاه!
پس مسلمانانو ته يې هغه څه ورولېږل د کوم څه چي يې غوښتنه کړې وه ، کله چي یحیی برمکي ته کتابونه ورسېدل ټول زندیقان او فیلسوفان ورته راټول سول او د برمکي په لاس عربي ژبي ته د فلسفې د رانقلولو او ژباړلو کار پيل سو .
لومړنی کس چي یوناني کتابونه يې عربي ته واړول هغه خالد بن یزید بن معاویه.
او په دې ترتیب د ارسطو فلسفه په سالمه توګه عربي ته نقل سوه او په یوناني ژبه خو موجوده وه.
دا د هغه کتاب د اقوالو شان دی چي حنین بن اسحاق رانقل کړي دي.
ویل کېږي چي د مامون د وخت د یوناني فلسفې اکثره ژباړونکي نصرانیان او ځیني یې د ستورو عبادت کوونکي وه خو د دوی په منځ کي یو مسلمان ژباړونکی هم نه و.
(محترم رضوان الله ګهیځ د فکري استعمار په یوه رساله کي لیکي: "مأمون الرشید دفلسفې ژباړونکو ته له بیت المال څخه ځانګړی معاش ټاکلی و او حتی ځيني يې پر لوړو دولتي چوکیو ټاکلي وه" ژباړونکی).
د امام سیوطي رحمه الله دا قول : (کله چي یحیی برمکي ته کتابونه ورسېدل ټول زندیقان او فیلسوفان ورته راټول سول) پر دې دلالت کوي چي امام سیوطي صاحب او ټول هغه علماء چي د امام سیوطي رحمه الله دريځ مني په دې رایه دي چي په فلسفه کي مشغولېدل خبره تر الحاده رسوي.
همدارنګه ابن الجوزي رحمه الله په تلبیس ابلیس کي لیکي:
د یونان اکثره فلاسفه د الله تعالی د استازو (انبیاوو علیهم السلام) خبري نه منلې او ویل به يې چي "موږ هدایت کړل سوی قوم يو" یعني یوناني فلاسفه هیڅ اسماني دین ته عقیده نه لرل او نه هم د الله پر وجود معتقد وه ، بلکه پر خپلو فلسفي افکارو او عقلیاتو معتقد وه.(ژباړونکی).
ورته ليکنې:
تبصره
