قدرت الله صابر / تعلیم الاسلام ویب پاڼه

اسلام خپلو پیروانو ته لارښوونه کوي، چي تاسو باید له یوې داسي لاري روزي لاسته راوړئ، چي په هغه کي د دنیا او آخرت دواړو ګټي وي. دوی ته ئې نه يوازي دا چي د مشروع سوداګرۍ او په سوداګريزو چارو کي د برخي اخيستلو اجازه ورکړې ده، بلکي دوی ئې دې هر څه ته په ټينګه هڅولي دي او رښتيني سوداګر ته ئې د لويو مکافاتو ورکولو وعده ورکړې ده.

د دې ترڅنګ د اسلام د مبارک دين په تجارتي چارو کي له هغو اعمالو څخه منع فرمايلې ده، چي د اسلام له اساساتو سره په ټکر کي وي؛ لکه: سود اخیستل، فريب کاري کول، په معامله کي درواغ ویل او داسي نور. د ناروا معاملاتو څخه د ځان ژغورني په موخه د فقهاوو او متبحرو علماوو له خوا وخت په وخت مسلمانانو ته پوهه ورکړل سوې ده.

 
 په دې ليکنه کي هڅه سوې ده، چي د سوداګرۍ په برخه کي د بازار موندني اړوند څه نا څه معلومات ستاسو سره شريک کړو. بازار موندنه په اوسنيو وختونو کي منځته راغلې او د عمل په ډګر کي خورا په چټکۍ سره په اسلامي او غربي بازارونو کي د پرمختګ پر لور روانه ده.

اسلامي بازار موندنه له هغه بهیر څخه عبارت ده، چي د هغه په واسطه کولای سي، رانیوونکي د اسلام په رڼا کي د خپلو څیزونو د خرڅولو او یا هم خدماتو وړاندي کولو له پاره جلب کړي. د بازار موندني څخه باید دواړه جانبين (بايع او مشتري) د اسلام په چوکاټ کي ګټه واخلي.

اسلامي بازار موندنه که د خدماتو له پاره وي او که د محصولاتو له پاره، باید په اسلامي چوکاټ کي تر سره سي؛ یعني د قرآن او احادیثو د تګلاري خلاف نه وي.

اسلامي بازار موندنه باید څنګه تر سره کړو؟
اسلامي بازار موندنه باید د اسلام تر چتر لاندي تر سره سي. یعني تولید، بیه، اعلانات او داسي نور باید په داسي ډول تر سره سي، چي هیڅ یو بشر ته تاوان و نه رسوي او نه هم د هغو له کبله ټولنه په غربت کي ولوېږي.

تولیدات: 

تولیدات باید حلال وي او له هر ډول شک او حرامي شبهې څخه پاک وي. د تولیداتو پروسه باید له نږدې څخه د دې له پاره وڅارل سي، چي کوم ضرر ئې ټولني ته و نه رسېږي او د تولیداتو څخه مطلب باید صرف او صرف حلاله روزي او د خلکو ضروریات په ښه توګه پوره کول وي. که چيري غربي ټولنو ته ځیر سو، نو و به ګورو، چي تولید وړاندي کوونکی صرف او صرف دې ته ډېر متوجه وي، چي څنګه له تولیداتو څخه ډېر عايد په لاس راوړل سي؛ نور نو د ټولني او خلکو تاوان ته نه کتل کيږي.

د تولید بیه: 
د تولید بیه باید ټاکلې او د ټولو مشتریانو له پاره یو ډول وي. مثلاُ: که احمد ته د قلم قیمت لس افغانۍ وي، نو محمود ته هم باید لس افغانۍ وي. داسي نه، چي احمد ته لس او محمود ته شل افغانۍ ووایو. د توليد بيه معلومول نه يوازي دا چي د پلورونکي يا شرکت اعتماد زياتوي، بلکي د مشتريانو د زيات جلب سبب هم ګرځي.

د تولید د وړاندي بېولو له پاره اصول: 
د تولید یا خدماتو د وړاندي بېولو له پاره باید د تولیداتو او یا خدماتو اصلي شکل خلکو ته وښودل سي؛ نه داسي چي د تولیداتو یا خدماتو اصلي شکل تر هغه څه کمزوری وي، چي موږ ئې د خلکو په وړاندي ږدو. مثلاً: ډېری وخت به مو د یو شي اعلان اورېدلی یا لیدلی وي، چي په ډېر ښه او ښکلي شکل وړاندي کيږي؛ خو کله چي د هغه اصلي شکل ووینو، نو په مکمل ډول توپیر ورسره لري.

 
توليد کوونکی بايد تل د خپل توليد د معياري کېدو او سمېدو له پاره د مشتريانو وړانديزونو، غوښتنو او نيوکو ته غوږ ونيسي او د پر ځای کولو د ژمني ترڅنګ خپله هم د مطالعې کولو، تجاربو خپلولو او اقتصادي پلانونو د جوړولو له لاري خپل توليدات د ښه کېدو تر څنګ زيات او معياري کړی.

ماخذ: تعلیم الاسلام مجله: ۱۹ ګڼه