نویسنده: مولانا عبدالخالق صاحب/ ویب سایت تعلیم الاسلام
ادعوهم لآبا ئهم هو أقسط عند الله فإن لم تعلموا آباءهم فإخوانكم في الدين ومواليكم وليس عليكم جناح فيما أخطأتم به ولكن ماتعمدت قلوبكم وكان الله غفورا رحيما.[ سوره أحزاب آيه ۵]
ترجمه:آنان را به پدران شان نسبت دهيد(یعنی:پسر خواند گان را به پدران صلبی آنان نسبت دهید نه به غیر آنان.
از ابن عمر رضی الله عنهما روایت شده است که فرمود:ماتا قبل ازنزول این آیه ،زید بن حارثه را زید ابن محمد صلي الله عليه وسلم می خواندیم وچون این آیه نازل شد ،از آن پس اورا به نام پدرش خواندیم.
ابن کثیررحمه الله میگوید:این دستور ناسخ مجوز پسر خواندن دگران است که درابتدای اسلام جایز بود ولی خدای عز وجل برگرداندن نسبت آنان را به پدران حقیقی شان،به قسط وعدل نزدیکتر خواند وفرمود:این نسبت دادن آنها بسوی پدران حقیقی آنها نزد خداوند عادلانه تر است ازاین سخنان که فلان فرزند فلان است در حالی که فرزند حقیقی وی نیست.
واگر پدرانشان را نمی شناسید ،درآن صورت برادران دینی وآزادکردگان شمایند.
بنا بر این ،به آنها بگویید:ای برادرم ای آزاد کرده ام ! ونگویید:ای فرز ند فلان!چراکه پدران حقیقی آنان را نمی شناسید.
ودر آنچه اشتباهاً مرتکب آن شده اید. یعنی در آنچه که به خطا ونه ازروی عمد در این باره از شما سرزده است بر شما گناهی نیست.
ولی گناه درآن چیزی است که دلهایتان قصد آن را کرده است ازنسبت
دادن پسران به غیر پدران حقیقی شان در حالی که به این حقیقت که او درواقع پسر چه كسي است علم هم داشته اید.
قتاده می گوید:اگرمردی را به نام غیر پدرش بخوانی در حالی که براين باور هستی که او واقعا پدر وی است،بر تو باکی نیست،هرچند او درواقع پدر وی نباشد.
اما اگر خلاف این باشد گنه کار هستی.درحدیث شریف آمده است:من ادعی الی غیر ابیه وهو یعلم انه غیر ابیه فالجنة عليه حرام:ترجمه:کسی که خودرا به نام غیر پدرش می خواند در حالی که می داند او پدرش نیست ،جنت بر وی حرام است .
توضیحات:"ادعوهم.صدایشان بزنید.ایشان رابخوانید وبنامید".
اقسط.دادگرانه تر.استعمال اسم تفضیل عادلانه تر بدان معنی نیست که اگر آنان را به نام پدر خوانده ها صدا بزنید عادلانه است وبه نام پدر واقعی عادلانه تر ،بلکه مقایسه عادلانه وناعادلانه ،یا به عبارت ديگر خوب وبد است.وقتیکه می گو ئيم:انسان اگر خودرا به کام اژدها نیندازد بهتر است.مفهوم سخن این نیست که اگر خودرا به کام اژدها بیندازد بهتر خوب است . موالی جمع مولی یاران.جناح.گناه ومجازات ..تعمدت قلوبکم .مراد چیزی است که قصد آن کرده باشید وعمدا آن را گفته باشید.