لیکنــــــه : ابو خـــــالد عثمان
نن عصـر کې ټوله نړي حیرانه ده د قران عظیم الشان علومو ته
قران عظــــــیم الشـــــان هغـــه کتـــاب دې چـــې د ژوند تیرولو ټولو اصــــولو لپاره کــــامله لارښـــــونه په ځان کـــــې لري، يعنې د ( ژوند تــیرولو اصــــول) پکـې راټـــــول شــــوې، یوه ګـــــوشه یې هـــم نه ده پریښــــي .
د قـــران عظیـــم الـــشان نه مستنبـــط کـــیدونکې عـــلومو بانــــدي کار وشــــو، قاضـــي ابو بکـــر بن عـــربې خــــپل کــــتاب ( قانـــون الــتأویل ) کــــي د قرانــــې عـــلومو تعداد زرګونه پـــورې ښودلې دي.
خو متاســـفانه اوســــه پوري چې مســـلمان علـــماء کرامـــو او پـــوهانو کــــوم علــــومو ته لاس رســـې کــــړې هـــغه ډیر کم دي، او لانـــدي ډول دي چــې شـــامل دي ادبــې , علمـــي , ساینـــسي , فنــونو وغیره ته لږ تفصــــیل به درته نور هم وکړم:
۱: علم توحید theology
۲: علم قراءت او تجوید pronunciation
۳: علم نحو & grammar Syntax
۴: علم صرف morphology
۵: علم تفسیر exegesis
۶: علم لغت linguistics
۷: علم اصول science of fundamentals
۸: علم فروع science of branches
۹: علم کلام theology
۱۰: علم فقه و قانون Law & jurisprudence
۱۱: علم فرایض، میراث Law of inheritance
۱۲: علم جریمه criminology
۱۳: علم حرب و جنګ science of war
۱۴: علم تاریخ History
۱۵: علم تزکیه و تصوف Theosophy
۱۶: علم تعبیر oneiromancy
۱۷: علم ادب Literature
۱۸: علم بلاغت ,معانی , بیان , بدیع Rhetoric
۱۹: علم الجبر ومقابله Algebra
۲۰: علم مناظره Polemics
۲۱: علم فلسفه Philosophy
۲۲: علم نفسیات Psychology
۲۳: علم اخلاق Ethics
۲۴: علم سیاست Political science
۲۵: علم معاشره Sociology
۲۶: علم ثقافت Culture
۲۷: علم خطاطی Calligraphy
۲۸: علم معشیت او اقتصاد Economics
۲۹: علم کیمیا Chemistry
۳۰: علم طبیعیات Physics
۳۱: علم حیاتیات Biology
۳۲: علم نباتات Botany
۳۳: علم زراعت Agronomy
۳۴: علم حیوانات Zoology
۳۵: علم طب Medical science
۳۶: علم ادویه Pharmacology
۳۷: علم جنین Embryology
۳۸: علم تخلیقیات Cosmology
۳۹: علم کونیات Cosmogony
۴۰: علم الهیأت وفلک Astronomy
۴۱: علم جغرافیه Geography
۴۲: علم ارضیات Geology
۴۳: علم اثار Archaeology
۴۴: علم میقات Timekeeping
او داسې نور
همـــدې حقــــیقت ته پــه کتــو المــاني پوهاند (ګوټه ) وايي :
که د اســـلام زده کړه او حقيـــقتونه ، هــغه قوانـــين او دستــورونه وي چي د محـــمد صــلى الله علــــيه وســلم په قـــران کي لــيکل شـــوي دي نو مـــوږ ټول مسلــــمانان يو .
او فرانســــوى لوي عـــالم (ډرمنــــکنم ) وايي:
د تعلــــيم او تربيـــت د اصــــلاح له پاره لوی قانــــون هغه حقيـــقت دئ ، چـــي د وحـــي په نوم پر مـــــحمد صلــــى الله علــــيه وســــلم نازل شــــوی او نن د قـران په نوم د بشـــر په اختــــيار کي دی .
فرانســـوى دوکتور (ژان ژاګ روســـو) وايي:
اې محــــمده (صلى الله عليه وسلم )
اي قــــران راوړونکيــــه چيــــرې يې ؟
راشــــه زمـــونږ ﻻس ونيســـــــــه !
هر بڼ اوګــــلزارته چـــي دي زړه وي، مــــوږ بوزه ، ته که مونږ دســـــمندر د بلاګـــانو مـــنځ ته غــورځوي هم درســــره ځو دا ، ځــــکه چـــي ته زموږ په ژونــــــد او ژونــــدون پوه يي.
الله اکبر
قدرمنو دوســـــتانو! الله تعالی دي وکـــــړي چې بي دینان نور د انصاف نه کار واخلي، او خپله تګلاره بیا له ســـــره اصلاح کــــې.
امین
اړوند لیکني: