د (ماشوم روزنه) نورې ليکنې
تازه سرليکونه
بېلابېلې ليکنې
د اولاد د بدي تربيې څو مثالونه
لیکنه: حاجي نعمت الله شاکر
ځيني خلګو خپل ځانونه پدې قانع کړي دي چي که اولاد ته لږه ازادي ورکړم هغوى به بې ادبه او بد اخلاقه سي ، نو ځکه يې د فکر او نظر اظهار ته نه پريږدي او د لويانو د مجلس څخه يي يا ولاړوي او يا يي هم يوه نړۍ شرطونه او قيودات پر لګولي وي :
چي مشران ناست وي ته به خبري نه کوي .
ته د مشرانو په خبرو نه پوهيږي .
دا ځاى ستا د ناستي ندئ .
د هغه د نظر پر وخت ورته وايي بيخي بيعقل يي موږ چي ويل ته هوښيار يي .
په هر شي کي کار مه لره ، دا کار پر تا مشر دى .
يا يي د چا په مخ کي په نورو طريقو تهديدوي .
خو پدې نه پوهيږي چي هر انسان که حتى يوکلن هم وي حيثيت لري او هم په تهديد زهيريږي او خپل ځان بيا د نورو په مخکي سپک او بيقدره احساسوي ، چي دغه قيودات او محدوديتونه د کوچني د استعداد ، ابتکار او جرئت سيستم ته سخته ضربه ورکوي چي په نتيجه کي يې هغه سيستم او نظام له منځه ځي او يا ضعيف کيږي چي بيا د ژوند تر پايه پر هيڅ کار جرئت نسي کولاى ځکه ده خپل عصبي سيستم ته داسي قناعت ورکړي دى چي زه د مشرانو په خبرو نه پوهيږم ، زه ډير بيعقل يم ، زه بايد په هرشي کي کار ونلرم ، دا کار پر ما مشر دى او داسي نور ، دا هغه قيودات دى چي انسان تر مرګه د وهم او تشويش سره مخامخ وي او هر وخت په هر کار کي د خير او ګټي پر ځاى د هغه کار شر او تاوان سنجوي او د خرابى څخه مخکي ځان ملامتوي ، که يو وار کار خراب سو يا مي خرابه خبره وکړه مشران به راته وايي :
موږ نه درته وويل چي داکار پر تا مشر دى يا ته پدي خبرو نه پوهيږي !
نو فيصله کوي ښه دادى چي دغه اقدام و نه کړم !!!
دلته نو دده شخصيت يو ناقص شخصيت دى او دا تصادفي نه بلکي د مشرانو ناسمي پاليسى دده شخصيت جريحه داره کړى دى که څه هم هيڅ څوک د خپلو کشرانو او لاس لاندي کسانو په خراب وضعيت ندى خوشحاله خو د هغو د تربيت لپاره صحيح لاره انتخابول د کاميابى ذريعه ده ؛ او دا خبري پدې معنا نه دي چي موږ بايد خپل کوچنيان پريږدو چي هر څه وايي او هر څه کوي ! نه ! بايد هغو ته ښه کارونه او ښې خبري ور وښيو ، د دوستانو کورونو ته يي بوزو او کله چي ميلمه راسي بايد ميلمستون ته يي راولو او د هغه ښې خبري و ميلمنو ته وکړو او د کوچني صفت وسي په وار وار کوچنى وږغول سي چي خبري وکړي او كله كله د هغه څخه پوښتنه وسي چي څه غوښتنه لري ؟
د ځيني کارونو په اړه ور څخه نظر واخيستل سي تر څو هغه خپل ځان ته په يوه شخص قائل سي او دا د هغه د ودي او او انکشاف مرحلې دي په سلګونو خبري ، پوښتني او نظريات لري هغه بايد بيان كړي، د هغه هره خبره ، پوښتنه او نظر بايد واوريدل سي خبري يي بايد د ګرامر او نورو قوانينو په ترازو وزن نسي ، ددې پر ځاى چي دده پر بدو جملو اعتراض وسي بايد ښې جملې يي و ستايل سي چي هغه د داسي جملو د انتخاب لپاره تصميم ونيسي دهغه ټولي پوښتني بايد واوريدل سي دده د سويي سره سم ځوابونه ورکړ ه سي او په کوم ځواب کي چي ضرروي ضرر دي نه ورته ويل کيږي بلکي ورته ودي ويل سي زه به معلومالت وکړم بيا به در ته ووايم او د نظر ويلو پر وخت بايد هغه ته شاه باس وويل سي او دا ورته ويل سي آفرين څنګه دي دغي خبري ته فکر سو؟!
برعکس ځيني خلگو بيا خپل اولادونه دومره ازاد کړي وي چي نه يي په خبرو پسي ګرځي او نه يي په عواقبو پسي ګرځي هره خبره حتى د هغه بدي خبري يا بد کار د هغه په مخکي په خندا تکراروي او دوى فكر كوي چي خپل اولاد ته ناز وركوي که ددوى پر دغه كار اعتراض وسي ياڅه ورته وويل سي ، عجب دليل وايي :
کوچنيان دي چي غټان سي بيا به يي ور ښيو !!
خو پدې نه پوهيږي چي بې معنا محدوديت که د هغه د استعداد ودې او جرئت ته ضرر رسوي خو بي سرحده ازادي د هغه شخصيت داغداره کوي بيا به ټولني ته د يوه با اخلاقه مؤمن پرځاى الله مکړه بد اخلاقه شخص تقديم سي .
په نتيجه کي ويلاى سو هغه ماشومان چي لازمه پاملرنه ورته ونسي بيا يي محيط او ماحول تربيه کوي ؛ که محيط او ماحول ښه وو بيا خو غم نسته او که الله مکړه د نن په شان محيط او ما حول خراب وو بيا خو د ماشومانو او د هغوى د پالونکو حالت د افسوس وړ دى.
د يوې باثباته ، اسلامي ، متمدنه او پر خپلو مټو متکي ټولني په هيله.
-------------
په دې اړه نور معلومات:
ورته ليکنې:
تبصره
